Jest to najbardziej podstawowy układ automatyki. Jest on często stosowany wszędzie tam, gdzie zależy nam na włączeniu jakiegoś urządzenia, bez konieczności ciągłego trzymania przycisku sterującego.
W układzie tym wykorzystujemy:
P1 – Przycisk rozwierny – jest to przycisk, którego styki w spoczynku pozostają zwarte, natomiast rozwierają się w momencie wciśnięcia przycisku.
P2 – Przycisk zwierny – jest to przycisk, którego styki w spoczynku są rozwarte, natomiast w momencie wciśnięcia przycisku, następuje ich zwarcie.
S1 – Styki zwierne przekaźnika/stycznika – są to styki, które w spoczynku są rozwarte, natomiast w momencie włączenia przekaźnika/stycznika następuje ich zwarcie.
zasilanie – jest to źródło napięcia o wartości takiej jakiej wymaga uzwojenie łącznika (przekaźnika lub stycznika) do zadziałania. Dla przekaźników może to być np. 12 V, 24 V, 60 V; a dla styczników 230 V i więcej. Większość przekaźników jest zasilanych napięciem stałym a styczników napięciem zmiennym. Nie jest to jednak regułą i należy się zawsze upewnić, czy typ naszego zasilania odpowiada parametrom pracy naszego łącznika.
Zasadę działania zaczniemy analizować od chwili gdy układ jest w stanie spoczynku a do układu jest doprowadzone napięcie zasilające. Jeżeli w takim stanie wciśniemy przycisk P2 jego styki zostaną zwarte, co spowoduje, że do cewki przekaźnika/stycznika zostanie doprowadzone napięcie zasilania. Podanie napięcia na cewkę spowoduje uruchomienie mechanizmu napędowego, który doprowadzi do zwarcia styków zwiernych łącznika S1. W tym momencie puszczenie przez operatora przycisku P2 nie spowoduje rozłączenia obwodu, gdyż styki S1 niejako dublują przycisk P2. Pomimo rozłączenia się styków P2 cewka łącznika jest nadal zasilana poprzez styki S1. Taki stan jest stanem stabilnym.
Powrót do stanu początkowego, jednoznacznego z wyłączeniem urządzenia sterowanego naszym łącznikiem jest możliwy tylko wystąpieniu chwilowego braku zasilania cewki. Wprowadzenie przerwy w zasilaniu jest możliwe dzięki przyciskowi P1. Styki przycisku P1 do tej pory były zwarte. Wciśnięcie przycisku P1 spowoduje rozwarcie jego styków i odłączenie cewki łącznika od zasilania. Brak zasilania cewki spowoduje powrót mechanizmu napędowego do stanu spoczynku i rozłączenie styków S1. Po puszczeniu przez operatora przycisku P1, obwód pozostaje rozwarty, w oczekiwaniu na kolejne załączenie przyciskiem P2.
W naszym układzie przycisk P2 pełnił rolę przycisku załączającego, natomiast przycisk P1 był przyciskiem wyłączającym.
Wyjaśnienia wymaga jeszcze nazewnictwo zastosowane w tym opisie układu. Jak wiadomo zarówno przyciski jak i przekaźnik czy stycznik jest łącznikiem, jednakże w tym opisie pojęciem łącznika określałem tylko nasz element będący przekaźnikiem lub stycznikiem. Jest to opis uniwersalny zarówno dla przekaźnika z podtrzymaniem jak i stycznika z podtrzymanie a zastosowanie określenia „łącznik” chodź na pierwszy rzut oka może się wydawać trochę mylące znacznie upraszcza opis.