Wyłącznik dźwiękowy umożliwia akustyczne sterowanie włączaniem i wyłączeniem wszelakich urządzeń elektronicznych ( najczęściej stosowane w przypadku oświetlenia). Po każdym silnym dźwięku dobiegającym z otoczenie, a którym może być np. klaśnięcie, układ zmienia stan swojego wyjścia na przeciwny, włączając lub wyłączając urządzenie.
Układ składa się z czterech stopni: mikrofonu i wzmacniacza, układu formującego impulsy oraz przerzutnika bistabilnego oraz układu wykonawczego. Sygnały odbierane przez mikrofon są wzmacniane przez układ z tranzystorem T1, a następnie trafiają przez C3 do wejścia układu formującego US1, który generuje impuls o czasie trwania około 0,5s. Impuls ten podany do wejścia CLK przerzutnika US2A powoduję zmianę jego wyjść. Wysoki poziom napięcia Q przerzutnika uruchamia układ wykonawczy, którym jest przekaźnik RE1 włączany tranzystorem T2. Potencjometr P1 reguluję czułość układu – właściwym jest takie ustawienie, przy którym przekaźnik nie włącza się sam, a dopiero po klaśnięciu w dłonie z pewnej odległości. Elementy połączenia z końcówką ustawiającą R przerzutnika wymuszają stan spoczynkowy po włączeniu zasilania przełącznika. Przekaźnik ma wtedy rozwarte styki – urządzenie starowane przez włącznik dźwiękowy nie działa. Do kontroli prawidłowego działania przełącznika służy dioda LED (D1), która świeci się gdy przekaźnik jest włączony. Chcąc zapewnić niezakłócone działanie wyłącznika dźwiękowcze należy zasilić do ze stabilizowanego źródła napięcia 9-15V. Pobór prądu waha się w granicach 100mA w stanie aktywnym przy zasilaniu Ucc=15V. Jako mikrofonu należy użyć głośniczka o impedancji 4-15ohm. Zalecane są głośniczki ze sztywno zawieszoną membraną z uwagi na większą czułość.
Wykaz elementów:
US1 – μA741
US2 – CD4013
T1,T2 – BC237
D1 – Dowolny LED
D2 – 1N4148
C1 – 2,2μF
C2 – 33nF
C3,C6 – 100nF
C4,C5 – 1μF
C7 – 220μF
R1 – 1MΩ
R2,R3 – 4,7kΩ
R4,R9 – 10kΩ
R5,R6 – 100kΩ
R7 – ~390Ω
R8 -~270Ω
RE1 – przekaźnik 12V
PR1 – 100KΩ
Schemat ideowy: